عصر ایران- اوکراین در نهایت با یک انتخاب دشوار مواجه خواهد شد: صلح در برابر از دست دادن سرزمینهای اشغالی. تحلیلها نشان میدهد که واقعیتهای سیاست بینالملل ممکن است این تصمیم را اجتنابناپذیر کند.
پروفسور کریستوفر جی. فتوایس در گفتوگویی تحلیلی با عصرایران با تاکید بر بینتیجه بودن نشستهای اخیر برای پایان جنگ اوکراین گفت: از زمان نشست ترامپ و پوتین در ۱۵ آگوست ۲۰۲۵، هیچ نشانهای از پیشرفت واقعی در مذاکرات صلح دیده نمیشود. پوتین یک اینچ هم عقبنشینی نکرده است و با وجود همه تملقهایش از ترامپ، ما به پایان جنگ نزدیکتر از یک سال پیش نیستیم.
استاد علوم سیاسی دانشگاه تولین درباره چشمانداز توقف خصومتها افزود: هیچ چشماندازی برای توقف درگیری در اوکریان وجود ندارد. متأسفانه پوتین هیچ نشانهای از تمایل به مصالحه نشان نمیدهد و حالا که ترامپ در قدرت است، او فکر میکند زمان به نفع اوست. بنابراین من درباره چشمانداز صلح بسیار بدبین هستم.
این کارشناس سیاست خارجی ایالات متحده، نقش ناتو در تضمین امنیت اوکراین پس از جنگ را رد کرد و تصریح کرد: امیدوارم هیچ تضمین امنیتی صریحی وجود نداشته باشد، زیرا آنها احتمال وقوع یک درگیری بزرگتر را بسیار افزایش میدهند. ناتو نباید هیچ نقش مستقیمی در اوکراین ایفا کند.
وی همچنین عملکرد سازمان ملل را در این بحران بیاثر دانست و گفت: فکر نمیکنم جنگ اوکراین هیچ عواقبی برای اعتبار سازمان ملل داشته باشد. به هر حال، این نهاد نمیتواند تا زمانی که روسیه حق وتوی دائمی خود را دارد، کار معنیداری در مورد این درگیری انجام دهد. در واقع باید گفت که هیچکس انتظار نداشت سازمان ملل در این بحران مفید باشد.
فتوایس در پاسخ به این سوال که با توجه به حضور کشورهای غیراروپایی (مانند کره شمالی)، آیا میتوان گفت که جنگ اوکراین به تدریج به یک جنگ نیابتی جهانی تبدیل شده است؟ گفت: من موضوع را اینطور نمیبینم. روسیه از نیروی نیابتی استفاده نمیکند در واقع باید گفت که آنها مستقیماً میجنگند. و اگرچه غرب از اوکراین حمایت میکند، من واقعاً کییف را در نقش نیابتی (غرب) نمیبینم. فکر میکنم این یک تحلیل (نیابتی بودن جنگ اوکراین) ساده انگارانه از جنگ است.
استاد علوم سیاسی دانشگاه تولین در ادامه افزود: مهمترین علاقه غرب این است که مطمئن شود این جنگ وحشیانه و غیرضروری گسترش نمییابد. عضویت اوکراین در ناتو گامی در مسیر اشتباه خواهد بود.
وی در مورد اینکه اوکراین در نهایت صلح را به دست کشیدن از سرزمینهای اشغالی خود ترجیح خواهد داد، با تائید این موضوع گفت: (اوکراین) در نهایت چارهای نخواهد داشت. این عادلانه نیست… اما سیاست بینالملل گاهی عادلانه نیست.
فتوایس در پایان درباره پیامدهای احتمالی هرگونه توافق صلح بر موقعیت رهبران طرفین جنگ (پوتین، ترامپ، زلنسکی) توضیح داد: البته که اوکراینیها صلح میخواهند، بنابراین زلنسکی از آن بهرهمند خواهد شد (مگر اینکه تغییرات عمده ارضی بهای صلح باشد). توافق صلح احتمالی هیچ تأثیری بر موقعیت سیاسی ظالمان ماجرا (پوتین و ترامپ) نخواهد داشت.
--------------------------
*گفتوگو از محمد حسن گودرزی